ఇది ఉత్తరం. వ్రాసేది నేనే అయినా, వస్తువు నాదే అయినా, అందించాలనే తపన నాకే ఉన్నా, అందుకొనేవారు మాత్రం మీరే. కనుక మీ కొరకు నానుండి కదులుతున్న ఈ ఉత్తరం ఏదో ప్రయోజనాన్ని ఆశించే ఉంటుంది. ఒక సత్ఫలితాన్ని ఆశించే ఉంటుంది.
ఆశించిన ఫలితం ఆచరణలో ఆకృతిని దాల్చాలి అంటే, అందించే వ్యక్తి ఉన్న మూడు మార్గాలలో ఒక దానిని ఉపయోగించవచ్చు. ఈ విధంగానే, మన భారతావనిలో శాస్త్రాలు కళకళ లాడుతూ బోధిస్తాయి.
ధర్మాచరణ లోనే దైవశక్తి సమకూరుతుంది. ధర్మాచరణ సాగాలి అంటే ధర్మావగాహన ఉండాలి. అట్టి అవగాహనను శాస్త్రాలు అందిస్తాయి. చెబుతాయి. ఈ చెప్పే విధానములో ఉండే ప్రత్యేకతలను బట్టి ఒకే విషయాన్ని ఉద్బోధిస్తున్నా, అవి అనేక విధాలుగా గోచరిస్తూ ఉంటాయి.
యజమాని సేవకుని ఆజ్ఞాపించి పని చేయిస్తాడు. ప్రభుత్వాలు ఉత్తర్వులు జారి చేసి శిస్తు కట్టిస్తాయి. ఇది ఒక ఆజ్ఞ. ప్రభువాజ్ఞ. అందరూ పాటించవలసిన ఆజ్ఞ. ఇష్టాయిష్టాలు ఇక్కడ చెలామణి కావు. చెప్పింది చేయటమే. ఇది ప్రభు సమ్మితము.
వేదాలు ప్రభు సమ్మితాలు. తిరుగులేని జ్ఞానంతో ఆజ్ఞాపించే శక్తి గలవి. అందుకే అవి ప్రమాణాలై శోభిస్తున్నాయి. చెక్కు చెదరని, మొక్కవోని తేజముతో, శక్తితో ప్రకాశిస్తూ ఉన్నాయి. (యద్వేదాత్ ప్రభు సమ్మితా దధిగతం శబ్ద ప్రమాణాచ్చిరమ్).
ఇక రెండవ విషయం, పురాణాలు. ఇవి కూడా వేద జ్ఞానాన్నే అందిస్తాయి. వేద ప్రయోజనం ఏమిటో పురాణ ప్రయోజనం కూడా అదే. కాకపోతే, దుర్గమ మనుకున్న దానిని సుగమం చేస్తాయి పురాణాలు. జటిలమైన విషయాన్ని కూడా సరళంగా బుద్ధికి పట్టిస్తాయి. కథల రూపంలో ఉత్సాహాన్ని రేకెత్తిస్తూ కట్టి పడేస్తాయి. ఆజ్ఞలు కాకుండా ఆప్యాయతతో ప్రియంగా బోధిస్తాయి. కనుక పురాణాలు ప్రభు సమ్మితాలు కావు; మిత్ర సమ్మితాలు. స్నేహ పాత్రంగా తోడు నిలుస్తాయి. (యచ్ఛార్థ ప్రవణాత్ పురాణ వచనాదిష్టం సుహృదమ్మితాత్).
ఉపయుక్తమైన విషయం యజమాని చెప్పినా, మిత్రుడు చెప్పినా ఆచరించ దగినదే. కాకపోతే, ఆజ్ఞాపించి ప్రభువు చేయిస్తే, ఆప్యాయంగా మిత్రుడు చేయిస్తాడు. ఈ విషయాన్ని ఇంకా బాగా గ్రహించి మూడవ విషయంలోకి వెళ్లాము. ‘మద్యపాన నిషేధం, ధూమపాన నిషేధం’ – అని ప్రభువు లేదా ప్రభుత్వం ఆజ్ఞాపిస్తే ప్రజలు ఇష్టమున్నా లేకపోయినా ఆచరించక తప్పదు కదా!
కాని, మిత్రుడు మద్యపానం ఎలా మంచిది కాదో, ధూమపానం వల్ల ఆరోగ్యం ఎలా పాడు అవుతుందో హితోపదేశం చేస్తాడు. ఈ విషయంలో ఎక్కడెక్కడ, ఎవరెవరికి ఏమి జరిగిందో, ఎలా జరిగిందో కథారూపంగా కళ్ళకు కట్టినట్లు వర్ణిస్తాడు. ప్రేమతో వివరిస్తాడు. కష్టా లెదురైనా ధర్మాన్ని వీడ కూడదు. అధర్మంతో వచ్చే సుఖాలు అభిలష ణీయాలు కావు. ధర్మంతో పాండవులు ఎలా శోభించారో, అధర్మంతో కౌరవులు ఎలా పతన మయ్యారో హాయిగా, రుచికరంగా వినిపిస్తాడు. స్నేహితునిలో మార్పును సృష్టిస్తాడు. వేదాలు ఆజ్ఞాపించి ప్రభు సమ్మితాలుగా భాసిస్తే, పురాణాలు కథలు వల్లించి మిత్ర సమ్మితాలుగా, లేదా సుహృత్సమ్మితాలుగా శోభిస్తున్నాయి. ఇది మంచి మిత్రుడుగా పురాణాలు చేసే మంచి పని. స్నేహితుడు అసత్యం పలకడు. చెడు చేయడు. నిజ మిత్రుడు ఏది చేసినా, ఏది పలికినా అది మన మంచికే. పురాణాలు అక్షరాలా అలాగే ఉన్నాయి. ఉంటాయి.
ఇక మూడవ విషయం, కావ్యాలు. ఇవి కూడా హితం చేసేవే. అయితే, వేదాల వలె ఆజ్ఞాపించవు. స్నేహితుని వలె కేవలం సత్య భాషణమే చేయవు. సత్యమును స్నేహితుని వలె ప్రియంగా చెప్పటంతో పాటు కాస్త సరసాన్ని తగుపాళ్ళలో సమరసం చేసి అందిస్తాయి. సత్యాన్నే ప్రవచిస్తున్నా, చమత్కారాన్ని జోడించి రసపూర్ణంగా భాషించటం భార్యకే తెలుసు. కనుక కావ్యాలు కాంతా సమ్మితాలు (కాంతా సమ్మితయా యయా సరసతామాపాద్య కావ్యాశ్రియా).
కాంతలలో స్వేచ్ఛాకాంతులు వెల్లివిరుస్తూ ఉంటాయి. అవసరమైతే ఉప్మాలో ఉత్ప్రేక్షని, ఆవకాయలో అతిశయోక్తిని రంగరించి వడ్డించినా అందులో అధికోత్సాహమే గాని నీరసం ఇసుమంతైనా ఉండదు. ఈ విధమైన స్వాతంత్ర్యాన్ని స్నేహితుడు తీసు కోడు. ప్రభువు అభిలషించడు. కవులు ఏదైనా చెబుతారు; ఎలాగైనా చెబుతారు. “పార్వతి చాలు గంగను విడువు” అని శివునికే మొరపెట్టుకొని జ్ఞాన దాహాన్ని తీర్చుకోగలరు. ఆ పని పురాణాలు, వేదాలు చేయలేవు.
మిత్రుడు కేవలం హితాన్ని మాత్రమే బోధించి స్నేహితుని మార్చాలని చూస్తాడు. భార్య అలా కాదు. భర్తను మార్చే ప్రయత్నంలో కొంత ఊహని కూడా జోడిస్తుంది. భావుకతను కలుపుతుంది. మొత్తానికి ఏదో కలగూరతో కమ్మగా వడ్డిస్తుంది. నడ్డి విరిగేటంత పని చేస్తుంది. ఇదంతా సరసమే. సమరస చమత్కారమే. మార్పును వాంఛించి భుజాని కెత్తుకున్న పనిభారమే. ముగ్గురు మూడు రకాలుగా చెబుతున్నా విషయ మొక్కటే. ప్రయోజనమూ ఒక్కటే. ప్రభు సమ్మితాలుగా వేదాలు, మిత్ర సమ్మితాలుగా పురాణాలు, కాంతా సమ్మితాలుగా కావ్యాలు, కవితలు మనిషిని ప్రగతి మార్గంలో నడిపిస్తున్నాయి.
కొందరు వేదార్థాన్ని, ఉపనిష ద్వైభవాన్ని వినిపిస్తారు. కొందరు పురాణ ప్రవచనం చేస్తారు. మరి కొందరు కవిత లల్లుతారు. అన్నీ మానవ కళ్యాణానికే. కాని, కొందరు మూడు కార్యాలు ముచ్చటగా చేయగలుగుతారు. వారు త్రివేణీ సంగమం లాంటివారు. మునక వేస్తే చాలు. ముక్తికి చేరువగుటయే గాని మునిగిపోవటం ఉండదు. జైజైమహాదేవ.